Biobased asfalt en straatmeubilair als generale repetitie voor circulaire wijkaanpak in Bergen op Zoom
West-Brabantse gemeenten streven naar een circulaire regio. Dat houdt in: grondstoffen niet verspillen, maar hergebruiken of produceren uit biobased en of circulaire materialen. In deze interviewreeks lichten we gemeenten uit die werk maken van de circulaire transitie. In dit deel: de projecten rondom biobased asfalt en straatmeubilair in de gemeente Bergen op Zoom. Deze projecten de aanloop voor de pas vastgestelde circulaire wijkaanpak voor de Rivierenbuurt (onderdeel van de wijk Het Fort/Zeekant) die in 2027 start.
Foto: proeven met infrastructurele werkzaamheden, zoals hier met het aanleggen van onder andere biobased asfalt, helpen de gemeente Bergen op Zoom bij het opdoen van werkervaring met nieuwe, biobased materialen.
Dietmar Lemmens, projectleider Economische Zaken bij de gemeente Bergen op Zoom, houdt zich al enkele jaren bezig met circulaire en biobased projecten in de gemeente. De biobased en circulaire transitie ligt volgens Lemmens op het snijvlak tussen economische zaken en de dagelijkse praktijk, zoals de openbare ruimte en voorzieningen van de gemeente. In de transitie naar een circulaire economie werkt hij al jaren met collega's van de buitendienst aan kleinere projecten die verandering op gang kunnen brengen. Zoals het toepassen van biobased materialen in nieuwe verkeersborden of proeven met asfalt van biobased materiaal.
Circulaire wijkaanpak
Al de ervaringen die ambtenaren en medewerkers van de buitendienst opdoen met deze kleinere projecten leiden nu tot iets groters: vanaf 2027 start de gemeente Bergen op Zoom met een circulaire wijkaanpak voor de Rivierenbuurt, onderdeel van de wijk Het Fort/Zeekant. De wijk is als pilotproject uitgekozen door de gemeente. "De renovatie van de openbare ruimte van deze wijk, zowel boven- als ondergronds, gaan we zoveel als mogelijk met circulaire of biobased materialen aanpakken. Dus van hergebruikte rioleringsonderdelen tot aan het wegdek en straatmeubilair van gerecycled hout", legt Lemmens uit. "Als gemeente zoeken we passende ondernemers die bekend zijn met circulaire of biobased materialen. We gaan daarnaast direct bij de start van de renovatie meten hoeveel Co2-uitstoot we verminderen met deze werkwijze ten opzichte van een meer traditionele aanpak. In deze aanpak nemen we ook de omwonenden mee, omdat we tips en adviezen graag van hen willen horen."
Unieke kans
De circulaire aanpak van de gemeentelijke openbare infrastructuur biedt een unieke kans voor in ieder geval de gemeente (en misschien ook wel voor Nederland) om zo’n grootschalig project in één keer circulair aan te pakken. Dat gebeurt weloverwogen, want zoals hierboven benoemd is het een project met een vrij lange aanlooptijd. Veranderingen in infrastructuur kosten eenmaal tijd, legt Lemmens uit. Het is tegelijkertijd een proces van vallen en opstaan geweest.
De Rivierenbuurt gaat in 2027 op de schop. In eerdere jaren deed de gemeente Bergen op Zoom veel praktijkervaring op met biobased en circulaire renovaties.
Leermomenten
"Neem bijvoorbeeld het produceren en monteren van verkeersborden die van een duurzame plantenvezel zijn gemaakt. Voor het ophangen van een aluminium verkeersbord heb je één persoon nodig, voor het monteren van een biobased bord al twee medewerkers. Omdat deze borden zwaarder blijken te zijn", legt Lemmens uit. "Die verkeersborden zijn dan wel duurzamer, maar minder efficiënt in het onderhoud. Dit zijn eigenschappen waar je alleen achter komt als je het gebruikt in de praktijk." Zo ook voor het biobased asfalt: eenmaal toegepast in een wegdeel, moest ook onderzocht worden hoe het asfalt zich gedraagt bij intensief verkeer, koude of hitte. "Als gemeente ben je afhankelijk van regels en wetten. Dus wil je verandering, dan móet dat logischerwijs ook in lijn zijn met veiligheidsvoorschriften en andere regelgeving. Voordat je dat allemaal in orde hebt, ben je een flinke tijd verder."
Positief pionieren
Toch is Lemmens positief. De opgedane kennis en ervaring kunnen met de nieuwe wijkaanpak volledig in de praktijk worden toegepast. "Als deze aanpak een succes blijkt, dan willen we de opgedane ervaringen als gemeente zeker delen met andere gemeenten en organisaties in de regio", vertelt hij. "We werken met een gedreven club ambtenaren van de gemeente Bergen op Zoom aan deze projecten. Al is dat ook een best spannend proces", geeft hij toe. "Het blijft pionieren. We gaan ongetwijfeld tegen zaken aanlopen die we nu niet voorzien."
Projecten in kaart
Dit project is opgenomen in het ‘Scorebord Circulaire Regio 2024' onder de pijler ‘Zo bouwt West-Brabant circulair’. RWB monitort ieder jaar bij gemeenten hoeveel projecten zij dat jaar afgerond hebben. Het werken aan een circulaire regio is geen wedstrijd, maar het vormt wel een kwantitatief meetmoment om te laten zien hoe gemeenten in West-Brabant ervoor staan.
Door deze succesverhalen te delen, willen we bestuurders, ambtenaren, beleidsmakers en andere partners te inspireren. Bekijk ook de pagina circulaire regio voor meer informatie.
