Rob Koolen: 'De tekorten op de regionale arbeidsmarkt oplossen vraagt om een stuk verwachtingsmanagement'
Talent benutten, aantrekken, behouden en ontwikkelen vormen de pijlers van West-Brabant werkt met Talent (WBWMT). Het doel: door innovatie en samenwerking het werkveld veranderen. In interviews met arbeidsmarktexperts kijken we samen met hen naar het veranderende werkveld en arbeidsmarkt. In dit deel Rob Koolen, senior beleidsadviseur bij de provincie Noord-Brabant en lid stuurgroep West-Brabant werkt met Talent.
Welke rol speelt de provincie Noord-Brabant op de arbeidsmarkt in West-Brabant?
"De provincie is een facilitator. Dat houdt in dat we in verschillende regio's in Noord-Brabant partner zijn in projecten of programma's of kansrijke initiatieven steunen. Grotendeels door middel van financiële steun, maar ook in het samenbrengen van mensen en organisaties. We maken innovatie en ontwikkeling van de regionale arbeidsmarkt mede mogelijk. We zijn actief in vier arbeidsmarktregio's en in de regionale ontwikkelingsmaatschappijen zoals de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij (BOM) en REWIN."
Wat valt u op als u naar de regionale arbeidsmarkt kijkt?
"Het gaat er al lang niet meer om om zoveel mogelijk mensen zonder werk aan een baan te helpen. Je ziet dat het begrip arbeidsmarkt verandert. Door de coronacrisis leek het erop dat veel mensen hun baan zouden verliezen. Dat probleem heeft zich uiteindelijk grotendeels vanzelf opgelost. Veel mensen die zonder werk kwamen, hebben toch een andere baan weten te vinden in een andere sector. Momenteel vindt er een omslag plaats in de regio, provincie en het hele land. Door maatschappelijke opgaven, zoals de energietransitie, zie je dat er tekorten op veel verschillende fronten ontstaan."
Hoe zijn die tekorten ontstaan en wat kan ertegen gedaan worden?
"Het werk wordt complexer en het werk vraagt meer van werknemers. Bovendien slinkt de beroepsbevolking, omdat nu en de komende jaren veel werknemers met pensioen gaan. De bevolking telt ook minder jongeren en de instroom in vooral het mbo neemt tot 2030 fors af. Met tientallen procenten zelfs. Werkgevers zullen daarom nog meer moeten investeren in de kennis en kunde van hun personeel om de arbeidsproductiviteit te verbeteren. Het is wel opvallend dat we zoiets als vergrijzing eigenlijk al lang zagen aankomen met z'n allen, maar daar nauwelijks wat mee gedaan hebben."
Waar liggen volgens u nog meer mogelijke oplossingen voor de grote druk op de arbeidsmarkt?
"In West-Brabant zijn ruim 32.000 werkzoekenden. Dan heb je het over mensen die om wat voor reden dan ook een afstand tot de arbeidsmarkt hebben. We hebben iedereen nodig, dus ook deze mensen die niet buiten de radar vallen, moeten we opleiden of begeleiden naar werk. Die groep moeten we eerst weten te bereiken, bijvoorbeeld door middel van projecten of programma's als West-Brabant werkt met Talent. Tegelijkertijd moeten ondernemers ook beseffen dat ze niet altijd het 'Schaap met vijf poten' kunnen krijgen als werknemers. Dat vraagt om een stukje verwachtings- en wensenmanagement. Ik zie nog altijd dat er in vacatures om een hbo-diploma wordt gevraagd, terwijl een mbo'er het werk ook prima zou kunnen doen, misschien met wat meer bij- of omscholing. Ook zijn er volop mogelijkheden om met de toepassing van digitale technologieën, het slim benutten van data robotica personeelstekorten terug te dringen en de arbeidsproductiviteit te verhogen. De regio heeft met Breda Robotics bijvoorbeeld een prachtig fieldlab voor dat werkgevers daarbij kan helpen."
Hoe ziet u de toekomst voor u?
"De druk en vraag nemen alleen maar toe. Maar het is wel koffiedikkijken. Ik vind een systeem zoals Denemarken heeft interessant. Daar is het zo geregeld dat, als iemand zijn of haar baan verliest, de overheid mét bedrijven samen een vangnet heeft gecreëerd. De overheid betaalt voor maximaal een jaar 90 procent van het salaris door als forse uitkering. Betrokken opleidingsinstituten bieden de werkloze kandidaat cursussen en begeleiding aan. Het bedrijfsleven heeft zich verplicht de kandidaat weer aan de nemen op vacatures of op nieuwe banen. De werknemer moet daarentegen openstaan voor omscholing en de opleiding volgen om weer aan de slag te kunnen. Op die manier verlies je geen mensen en investeer je in je personeel zodat je het 'menselijk kapitaal' optimaal benut. De kennis en ervaring van de werknemer gaan niet zomaar verloren. Zowel de overheid, organisaties van werkgevers en werknemers als het onderwijs werken nauw samen. Misschien moeten we in Nederland ook eens over zo'n soort systeem nadenken."
Meer informatie
West-Brabant werkt met Talent stimuleert een leven lang ontwikkelen en het behouden van talent op de arbeidsmarkt. Het is een initiatief van het Bestuur Regionaal Werkbedrijf West-Brabant en wordt gecoördineerd door Regio West-Brabant. De provincie Noord-Brabant maakt het mee mogelijk en draagt financieel bij. Meer weten over de andere projecten van West-Brabant werkt met Talent? Bekijk dan deze pagina met alle projecten van West-Brabant werkt met Talent.